Sezon wakacyjny definitywnie dobiegł końca. Nawet dla tych, którzy preferują wakacje w nieco mniej upalnej odsłonie i na wyczekany urlop wyruszają wczesną jesienią, nadszedł czas powrotu do rzeczywistości. Na szczęście, tym razem zupełnie nie-szarej… W tym roku los uśmiecha się do nas dobrotliwie, emanując promieniami jesiennego słońca i pozwalając ogrzać się w ich blasku. Na naturalną opaleniznę nie ma już wprawdzie co liczyć (przynajmniej w Polsce), można jednak liczyć na coś znacznie lepszego – za oknami prawdziwa „złota jesień” mieni się tysiącem barw, zachęcając do długich (i zdrowych) spacerów! Jeśli jednak zamiast rozkoszować się piękną pogodą i podziwiać kolory natury, myślisz o sztucznych metodach opalania, pamiętaj o przepisach, które obowiązują od tego roku. Dokładnie osiem miesięcy i dwa dni temu – czyli 16 lutego 2018 r. weszła w życie ustawa regulująca kwestie ochrony zdrowia przed następstwami korzystania z solarium [1].  Co wniosła do porządku prawnego?

PO PIERWSZE – profilaktykę i kontrolę

Przepisy ustawy obligują organy administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego [2] do podejmowania działań zmierzających do ochrony zdrowia społeczeństwa przed następstwami korzystania z solarium [3]. W tym zakresie przewiduje się przede wszystkim takie obowiązki jak:

➡ upowszechnianie wiedzy na temat szkodliwości korzystania z solarium (szczególnie wśród dzieci i młodzieży)

➡ minimalizowanie negatywnych następstw korzystania z solarium

➡ leczenie osób uzależnionych od solarium

➡ profilaktyka nowotworów skóry (w szczególności czerniaka złośliwego).

Mocą ustawy wprowadzono także nowe regulacje dotyczące kontroli w zakresie udostępniania [4] solarium. Kontroli tej dokonują organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej i inne organy uprawnione do tego z mocy przepisów rangi ustawowej – na zasadach określonych w tych normach.

PO DRUGIE – zakaz reklamy i promocji

Obowiązujące od lutego b.r. przepisy przewidują zakaz reklamy i promocji solarium. Zastanawiasz się pewnie, jak w ogóle rozumieć pojęcie solarium – czyli, mówiąc wprost, co to właściwie jest w sensie prawnym? Dobre pytanie, na które ustawodawca udziela jednoznacznej odpowiedzi, wprowadzając do ustawy definicję legalną. Zgodnie z tą definicją pod pojęciem solarium rozumieć należy urządzenie elektryczne wyposażone w lampy UV, wykorzystywane do naświetlania skóry w celu wywołania opalenizny (hiperpigmentacji). A zatem jest to każde (czyt. bez wyjątków) urządzenie, które posiada cechy opisane w poprzednim zdaniu i jest wykorzystywane we wskazanym tam celu.

Co z kolei kryje się pod pojęciami reklamy i promocji? Również w tym wypadku treść ustawy pozwala rozwiać ewentualne wątpliwości, i tak:

REKLAMA oznacza:

➡ rozpowszechnianie informacji o usługach w zakresie udostępniania solarium lub symboli graficznych z nimi związanych, służące popularyzowaniu korzystania z solarium

➡ nie obejmuje jednak informacji używanych do celów handlowych pomiędzy podmiotami świadczącym usługi w zakresie udostępniania solarium oraz zajmującymi się produkcją, obrotem hurtowym i handlem solariami

PROMOCJA oznacza:

➡ publiczne rozdawanie rekwizytów związanych z usługami w zakresie udostępniania solarium

➡ oferowanie konsumentom tych usług po cenie niższej od normalnie stosowanej

➡ organizowanie premiowanej sprzedaży usług w zakresie udostępniania solarium lub konkursów opartych na ich zakupie, a także innych form publicznego zachęcania do korzystania z solarium bez względu na formę dotarcia do adresata.

Przyjąć należy, że zakaz dotyczy wszelkich możliwych form działania, a przede wszystkim:

➡ w telewizji, radiu, prasie, kinach, podmiotach leczniczych, szkołach i placówkach oświatowo-wychowawczych, na terenie obiektów sportowo-rekreacyjnych i innych miejscach publicznych

➡ na plakatach (w tym plakatach wielkoformatowych)

➡ w środkach usług informatycznych.

PO TRZECIE – wstęp tylko dla dorosłych

Ustawa przewiduje także ograniczenie wiekowe wobec osób, dla których korzystanie z solarium jest zgodne z prawem, wyznaczając dolną granicę na poziomie 18 lat. W praktyce oznacza to po prostu, że prawo nie zezwala na korzystanie z solarium przez osoby małoletnie (czyli takie, które nie ukończyły osiemnastego roku życia). Co ciekawe, związany ze wspomnianą restrykcją zakaz dotyczy nie tyle korzystania z solarium, ile jego udostępniania – a zatem adresowany jest nie tyle do korzystających ze sztucznego opalania, co do „podmiotów świadczących usługi w zakresie udostępniania solarium” – czyli do:

➡ osób fizycznych (ludzie) i osób prawnych (np. spółki z o.o. i spółki akcyjne) oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej (np. spółki partnerskie i jawne [5])

➡ świadczących usługi w zakresie udostępniania solarium

➡ niezależnie od formy prawnej prowadzenia działalności

➡ niezależnie od zasad udostępniania solarium.

Warto dodać, że ustawa w żaden sposób nie precyzuje, czym jest „udostępnianie”. Co zatem należy rozumieć pod tym pojęciem? „Udostępnić” znaczy po prostu: ułatwić kontakt z czymś lub umożliwić korzystanie z czegoś [6]. Znaczenia nie ma przy tym forma prawna, w jakiej prowadzona jest działalność związana z udostępnianiem solarium, ani reguły wedle których świadczone są przedmiotowe usługi. Jaki z tego wniosek? Zakaz ma zdecydowanie szeroki zakres stosowania. Co więcej, w konsekwencji powyższego, w przypadku wątpliwości co do pełnoletniości osoby, która ma zamiar skorzystać z solarium, osoba udostępniająca uprawniona jest do żądania okazania dokumentu potwierdzającego osiągnięcie wymaganego wieku [7]. Nieokazanie takiego dokumentu skutkować powinno odmową udostępnienia solarium.

Pamiętać też trzeba o nowych obowiązkach – zgodnie z nowymi przepisami podmiot udostępniający solarium ma obowiązek umieścić w miejscu udostępniania czytelne i widoczne informacje [8]:

➡ o treści: „Zakaz udostępniania solarium osobom, które nie ukończyły 18. roku życia (art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 15 września 2017 r. o ochronie zdrowia przed następstwami korzystania z solarium).„

➡ o ryzyku związanym z korzystaniem z solarium, w brzmieniu: „Minister Zdrowia ostrzega: korzystanie z solarium zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwór złośliwy skóry.”

Powyższe informacje umieszczać należy w formacie nie mniejszym niż A4, napisane wielkimi literami, czcionką Times New Roman o rozmiarze co najmniej 32 pkt – wyjątkiem jest informacja zawarta w nawiasie, która powinna mieć rozmiar co najmniej 22 pkt).

PO CZWARTE – kary za łamanie przepisów

Czym „grozi” natomiast nieprzestrzeganie przepisów ustawy? W takim wypadku organy kontrolne mogą nałożyć na podmiot świadczący usługi w zakresie udostępniania solarium karę pieniężną w wysokości od 1.000,00 do 50.000,00 zł. Za co dokładnie kara może być nałożona? Wspomniane organy mogą obciążyć nimi w przypadku dopuszczenia się następujących naruszeń:

➡ udostępnienie solarium małoletniemu

➡ nieudostępnienie wymaganych informacji lub udostępnienie informacji niespełniających wymagań określonych przepisami prawa

➡ reklamę / promocję usług w zakresie udostępniania solarium

➡ utrudnianie przeprowadzenia kontroli świadczenia usług w zakresie udostępniania solarium

Kanon piękna opalonej skóry odchodzi do lamusa

Hipokrates zwykł mawiać, że zdrowie jest najcenniejszą własnością człowieka, zaś medycyna – najszlachetniejszą ze wszystkich sztuk [9]. Trudno się nie zgodzić. Twierdzenia wypowiedziane przez Greka (być może słusznie) okrzykniętego „ojcem medycyny” wieki temu, zachowują aktualność także dziś, gdy zmianom ulega postrzeganie opalonego ciała jako ideału wyglądu. Celem jaki przyświecał ustawodawcy przy wprowadzaniu omawianych przepisów było zresztą dalsze zwiększenie świadomości społecznej w zakresie zagrożeń dla ludzkiego organizmu, jakie niesie za sobą promieniowanie UV.

…zatem nawet jeśli naprawdę bardzo lubimy brąz, podziwiajmy jesienne brunatno-złote liście skąpane w blasku słońca (nim znikną pod warstwami białego puchu) i przestrzegajmy przepisów prawa. 🙂

1. ustawa z dnia 15 września 2017 r. o ochronie zdrowia przed następstwami korzystania z solarium (Dz. U. poz. 2111) – dalej: „ustawa”

2. są to: gmina, powiat, województwo

3. działania te mają być uwzględniane w Narodowym Programie Zdrowia* i realizowane zgodnie z nim
   * Narodowy Program Zdrowia określa art. 9 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym (Dz. U. z 2018 r., poz. 1492)

4. pojęcie „udostępniania” zdefiniowano w dalszej treści

5. w rozumieniu nauki prawa cywilnego są to tzw. „ułomne osoby prawne”

6. https://sjp.pwn.pl/sjp/udostepnic;2532085.html (zgodnie ze słownikiem języka polskiego PWN)

7. dokumentu potwierdzającego wiek żądać mogą także organy Inspekcji Sanitarnej i inne organy uprawnione do kontroli przestrzegania przepisów ustawy

8. wielkość, wzór i sposób umieszczenia informacji oraz treść dookreśla Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 stycznia 2018 r. w sprawie umieszczania informacji o zakazie udostępniania solarium osobom, które nie ukończyły 18. roku życia oraz treści informacji o ryzyku związanym z korzystaniem z solarium (Dz. U. poz. 275)

9. łac. Omnium artium medicina nobilissima est.

Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa oraz ma charakter wyłącznie informacyjny. Stanowi wyraz poglądów jego autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.​