Szykujmy się na nowe regulacje!

Zakładamy, że już wkrótce wejdą w życie przepisy, które mają odciążyć wystawiających zaświadczenia lekarskie od obowiązków związanych z technicznym wypełnieniem zaświadczenia lekarskiego o czasowej niezdolności do pracy. Regulacje mają również stanowić kolejne działanie wspomagające eliminację papierowego obiegu dokumentów. Przypomnijmy, że od 1 grudnia 2018 r. zaświadczenia lekarskie będą mogły być wystawiane jedynie w wersji elektronicznej.

Na podpis prezydenta czeka uchwalona 13 września 2018 r. ustawa o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Celem ustawodawcy jest wprowadzenie regulacji prawnych umożliwiających wystawienie zaświadczenia lekarskiego o czasowej niezdolności do pracy przez osobę inną niż lekarz, na podstawie dokumentacji medycznej sporządzonej przez lekarza.

Kto może zostać upoważniony?

Wystawiający zaświadczenie lekarskie (lekarz, lekarz dentysta, felczer lub starszy felczer) będzie mógł udzielić upoważnienia do wystawiania zaświadczeń lekarskich, w jego imieniu i na podstawie danych dotyczących orzeczonej czasowej niezdolności do pracy zawartych w sporządzonej przez niego dokumentacji medycznej, osobie wykonującej:

1. zawód medyczny, w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej [1] (przykładowo: pielęgniarki i położne, diagności laboratoryjni, farmaceuci, ratownicy medyczni, fizjoterapeuci) lub

2. czynności pomocnicze przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych, o których mowa w art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta [2].

Odpowiedzialność za działania podejmowane przez upoważniane osoby będzie spoczywała na podmiotach upoważniających. Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy są oni jako jedyni władni określić, czy upoważniane osoby będą dawać należytą rękojmię przy wystawianiu zaświadczeń lekarskich [3].

Upoważnienie takie będzie mogło być udzielone maksymalnie na okres 12 miesięcy. Po ich upływie możliwe będzie udzielenie kolejnego upoważnienia na okres nie dłuższy niż rok.

Udzielanie upoważnienia

Ustawa przewiduje utworzenie Rejestru Asystentów Medycznych. Będzie to system elektroniczny, prowadzony przez ministra właściwego do spraw zdrowia, za pomocą którego możliwe będzie wytworzenie upoważnienia do wystawiania świadczeń lekarskich. Rejestr będzie zbiorem upoważnień do wystawiania zaświadczeń lekarskich oraz będzie zawierał dane dotyczące wystawiającego zaświadczenie lekarskie i osoby upoważnionej, początkową datę i okres obowiązywania upoważnienia, ewentualną datę i przyczynę cofnięcia albo wygaśnięcia upoważnienia, a także unikalny identyfikator upoważnienia nadany przez Rejestr Asystentów Medycznych.

Aby udzielić upoważnienia do wystawiania zaświadczeń lekarskich osoba uprawniona do złożenia wniosku o wpis do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą [4], w imieniu podmiotu wykonującego działalność leczniczą [5] powinna najpierw otrzymać uprawnienia w Rejestrze Asystentów Medycznych za pośrednictwem Rejestru Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą. Potem w Rejestrze Asystentów Medycznych zakłada konta:

1. podmiotu wykonującego działalność leczniczą;

2. osoby, której ma być udzielone upoważnienie do wystawiania zaświadczeń lekarskich;

3. osoby wystawiającej zaświadczenie lekarskie, która może udzielić upoważnienia do wystawiania zaświadczeń lekarskich w swoim imieniu.

Do udzielenia upoważnienia do wystawiania zaświadczeń lekarskich niezbędnym będzie jego wytworzenie w systemie (Rejestrze Asystentów Medycznych) przez:

1. osobę, której ma być udzielone upoważnienie do wystawiania zaświadczeń lekarskich lub

2. podmiot wykonujący działalność leczniczą.

Weryfikacja ZUS

Następnie ZUS, na podstawie udostępnionej mu przez ministra właściwego do spraw zdrowia informacji z Rejestru Asystentów Medycznych, będzie weryfikował czy dopuszczalne jest umożliwienie osobie upoważnionej wystawiania przez nią zaświadczeń lekarskich. Weryfikacja będzie następować w formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem systemu teleinformatycznego udostępnionego bezpłatnie przez ZUS. Efekt tej weryfikacji będzie przekazywany ministrowi właściwemu do spraw zdrowia poprzez wprowadzenie wyniku do Rejestru Asystentów Medycznych.

ZUS będzie również uprawniony do cofnięcia (w formie decyzji) upoważnienia na okres nieprzekraczający 12 miesięcy w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w wystawianiu zaświadczeń lekarskich. Cofnięcie upoważnienia będzie mogło mieć miejsce w szczególności, gdy zaświadczenie lekarskie zostanie wystawione:

1. bez przeprowadzenia bezpośredniego badania ubezpieczonego, czy też

2. bez udokumentowania rozpoznania stanowiącego podstawę orzeczonej czasowej niezdolności do pracy.

Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Czy wprowadzone zmiany ułatwią uprawnionym do wystawiania zaświadczeń lekarskich pracę a pacjentom uproszczą korzystanie z pomocy lekarskiej? Czas pokaże, a my będziemy w tym czasie śledzić dla Was rozwój prac legislacyjnych i poinformujemy o ich efektach, a także będziemy czujnie obserwowali skutki zastosowania nowych regulacji i podzielimy się z Wami naszymi spostrzeżeniami.

1.  Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, Dz. U. z 2018 r. poz. 160, z ze zm.
   Art. 2 ust. 1 pkt 2: „osoba wykonująca zawód medyczny – osobę uprawnioną na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osobę legitymującą się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.”

2. Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, Dz.U. z 2017 r. poz. 1318 t.j. ze zm.
   Art. 24 ust. 2 pkt 2: „inne osoby wykonujące czynności pomocnicze przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych, a także czynności związane z utrzymaniem systemu teleinformatycznego, w którym przetwarzana jest dokumentacja medyczna, i zapewnieniem bezpieczeństwa tego systemu, na podstawie upoważnienia administratora danych.”

3. Uzasadnienie do projektu ustawy z dnia 17 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych  z ubezpieczenia  społecznego w  razie  choroby  i  macierzyństwa,  ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze   środków publicznych, druk nr 2773, s. 3.

4. Rejestr, o którym mowa w art. 100 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej.

5. Podmiot wykonujący działalność leczniczą w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o działalności leczniczej, tj. podmiot leczniczy, o którym mowa w art. 4, oraz lekarza lub pielęgniarkę wykonujących zawód w ramach działalności leczniczej jako praktykę zawodową, o której mowa w art. 5. 

Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa oraz ma charakter wyłącznie informacyjny. Stanowi wyraz poglądów jego autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.​