Dyskusja w sprawie konieczności zmiany przepisów regulujących rynek suplementów diety trwa od już lat. W środowisku słychać głosy krytyczne na temat kształtu obecnych norm prawa. Jednym z sugerowanych kierunków zmian jest wprowadzenie obostrzeń dotyczących reklamy, co wpisuje się w trend ostatnich modyfikacji przepisów w zakresie reklam (np. zmiana w reklamie wyrobów medycznych), przejawiający się ustanawianiem mniej lub bardziej restrykcyjnych wymogów oraz ograniczeń dla przekazów marketingowych.

Nowela ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia wcielająca ww. postulat w czyn od stycznia 2023 r. jest na etapie zgłaszania uwag do projektu na wezwanie GIS. Oczekując na dalsze czynności, przypominamy najważniejsze zmiany wg ww. projektu:

Wymogi prezentacji/reklamy suplementów diety:

• przedstawia suplement diety w sposób rzetelny
• nie może wprowadzać w błąd
• musi być zgodna z wymogami rozporządzenia 1169/2011 i 1924/2006
• zawiera informację: „Suplement diety jest środkiem spożywczym, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety. Suplement diety nie ma właściwości leczniczych.”

Wymogi według formy:

W prezentacjach/reklamach audiowizualnych ww. informacja musi (m.in.):

• być umieszczona poziomo, nieruchoma i czytelna;
• zajmować min. 20% powierzchni;
• być w kolorze czarnym na białym tle lub białym na czarnym tle;
• ukazywać się na ekranie przez cały czas emisji;
• być odczytywana wyraźnie w języku polskim przez min. 5 sekund – podczas prezentowania opakowania;

W prezentacjach/reklamach dźwiękowych: ww. informacja musi być odczytana wyraźnie w języku polskim przez min. 5 sekund.

W prezentacjach/reklamach wizualnych ww. informacja musi:

• być umieszczona poziomo, czytelna;
• zajmować min. 20% powierzchni;
• być w kolorze czarnym na białym tle lub białym na czarnym tle.

Zakazy:

Prezentacja/reklama suplementy diety nie może:

• być kierowana do małoletnich do 12. roku życia i zawierać elementów sugerujących, że jest do nich kierowana – w tym zakaz użycia ich wizerunku lub głosu;

• wykorzystywać przedmiotów, znaków, symboli kojarzących się z wykonywaniem zawodu medycznego – w tym np. stetoskopu, aparatu do mierzenia ciśnienia, łóżka, sprzętu do ćwiczeń fizjoterapeutycznych, wagi, taśmy antropometrycznej;

• prezentować czynności kojarzących się z wykonywaniem zawodu medycznego – w tym np. badań, wypisywania recept, sprzedaży w aptece lub punkcie aptecznym;

• wykorzystywać wizerunku lub rekomendacji przedstawiciela zawodu medycznego (rzeczywistego lub fikcyjnego) ani stopni i tytułów naukowych w dziedzinach nauk medycznych i nauk o zdrowiu;

• wprowadzać w błąd co do właściwości lub statusu suplementu diety przez:
  • wspólny główny człon z nazwą własną albo powszechnie stosowaną wyrobu medycznego lub produktu leczniczego;
  • wspólny znak graficzny lub towarowy, kształt graficzny lub opakowanie wykorzystujące podobieństwo z oznaczeniem wyrobu medycznego lub produktu leczniczego.

Ograniczenia miejsc prezentacji/reklamy suplementów:

Prezentacja/reklama nie może być prowadzona w:

• jednostkach systemu oświaty (np. szkoły, przedszkola);

• podmiotach wykonujących działalność leczniczą (np. szpitale, przychodnie, gabinety prywatne);

• aptekach i punktach aptecznych – z wyjątkiem:
  • wydzielonych miejsc umieszczonych w polu widzenia kupującego, oddzielonych od produktów leczniczych, wyrobów medycznych i kosmetyków (nie mogą znajdować się w bezpośrednim sąsiedztwie punktu obsługi klienta)

• sklepach zielarsko–medycznych, sklepach specjalistycznych zaopatrzenia medycznego i sklepach ogólnodostępnych – z wyjątkiem:
  • wydzielonych miejsc umieszczonych w polu widzenia kupującego, które nie mogą znajdować się w bezpośrednim sąsiedztwie punktu obsługi klienta.

Prezentacja/reklama suplementów diety w aptekach, punktach aptecznych i ww. sklepach nie może następować w sposób mogący naruszać zakazy wynikające z ustawy Prawo farmaceutyczne – tj.:

• Zabroniona jest reklama aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności. Nie stanowi reklamy informacja o lokalizacji i godzinach pracy apteki lub punktu aptecznego.

• Zabroniona jest reklama placówek obrotu pozaaptecznego i ich działalności odnosząca się do produktów leczniczych lub wyrobów medycznych.

Dobrowolne potwierdzenie jakości:

• w oznakowaniu, prezentacji lub reklamie

• znak potwierdzający jakość i bezpieczeństwo na podstawie analizy składu

• możliwe po uzyskaniu opinii jednostki naukowej (wymóg badań laboratoryjnych)

Zmiany w zakresie kar pieniężnych – m.in.:

• oznakowanie suplementów diety wbrew zakazowi z art. 27 ust. 5 wśród czynów podlegających karze

• wzrost sankcji pieniężnej z 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego  w gospodarce narodowej za poprzedni rok do 100-krotności

• kara za prezentację/reklamę niezgodną z nowymi wymogami (art. 27a) – od 10.000 do 1.000.000 zł

• zmiana podmiotu wymierzającego – właściwy państwowy powiatowy lub państwowy graniczny inspektor sanitarny ze względu na miejsce popełnienia czynu

• kara pieniężna zamiast grzywny za wprowadzenie środka spożywczego po raz pierwszy do obrotu bez zgłoszenia do GIF oraz jego prezentację i reklamę.

Jakie skutki mogą przynieść projektowane przepisy?

Kierunek proponowanej przez projekt zmiany przepisów – choć nie rozwiązuje wszystkich problemów prawnych funkcjonowania rynku suplementów diety – ocenić należy pozytywnie, jako mający na celu zwiększenie bezpieczeństwa użytkowania oraz poziomu świadomej konsumpcji. Reklama, jako oczywista forma zachęty do skorzystania z określonego towaru, jest elementem wpływania na zachowania konsumentów, w tym percepcję własnych potrzeb. W kontekście specyfiki suplementu diety oraz jego przeznaczenia (a także możliwego wpływu na organizm człowieka), ograniczenie możliwości odwoływania się do autorytetów kojarzonych z branżą medyczną, kierowania przekazu do określonych grup wiekowych (potencjalnie bardziej podatnych na sugestie), czy obowiązek zamieszczenia w przekazie komunikatu wyraźnie wskazującego na brak właściwości leczniczych, powinny zaowocować zmniejszeniem liczby przypadków nieświadomej konsumpcji. Cel ten jawi się jako istotny – szczególnie uwzględniając liberalizm regulacyjny w zakresie wprowadzania suplementów diety na rynek.  

Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa oraz ma charakter wyłącznie informacyjny. Stanowi wyraz poglądów jego autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.

TAGI: prezentacja, projekt nowych przepisów, projekt ustawy, reklama, suplementy diety